کلهرنیوز

مرتضی هادیان هستم. دانش آموخته دکترای زبان و ادبیات فارسی و اکنون در رشته فرهنگ و زبانهای باستانی دانشگاه شهید بهشتی تحصیل می کنم. از من مقالاتی پیرامون جامعه شناسی ادبی، روایت پژوهی، تحلیل متون و… در فصلنامه های علمی – پژوهشی به چاپ رسیده است. همچنین مقالاتی در همایش های ملی و بین المللی ارائه کرده ام.

کلهرنیوز: جایگاه ادبیات را در میان هنرهای هفتگانه چگونه می بینید؟

ادبیات در کنار دیگر هنرها دارای زیبایی است. میان هنرها نمی توان تقدم و تاخر تاریخی تعیین کرد. ادبیات در تعیین هویت یک ملت نقش بسزایی دارد و یکی از مهمترین مولفه های تمدن، ادبیات است. ادبیات به مثابه نیروی معنوی یک جامعه در نوشته های غنایی، حماسی، آیینی و… تجلی می یابد.

کلهرنیوز: از اهالی ادبیات اسلام آباد غرب و جایگاه آنها در استان و کشور بفرمایید؟

اکنون در صفحه شعر و ادبیات بسیاری از مجلات کشور، سروده های سرایندگان اسلام آبادی می بینیم. همچنین به حق شاعران و داستان نویسان اسلام آباد در میان شهرهای دیگر استان دارای جایگاهی ممتاز هستند. همواره نویسندگان اسلام آباد بر روزنامه ها و سیمای استان تاثیرگذار بوده اند که نشان از تلاش انجمن های ادبی اسلام آباد، بویژه انجمن فراروایت است. اسلام آباد در فرهنگ نویسی، داستان و ادبیات کودک در استان پیشرو بوده است و امیدوارم که نگارش نمایشنامه نیز با زبان بومی آغاز شود و نویسندگان نمایشنامه نیز شاهکار بیافریند.

کلهرنیوز: در پایان اگر مطلبی هست که از قلم افتاده در خدمت شما هستیم؟

در پایان می خواهم به برخی از آسیب های موجود در حوزه فرهنگ و زبان بپردازم:

۱-نبود یک شیوه نگارشی مناسب و واحد از عمده ترین آسیب های است که مانع تکامل زبان کردی می شود.

شیوه نگارش متفاوت در نوشتار آثار آفریده شده نویسندگان اسلام آباد مشهود است و این بی نظمی، مخاطبان را در خواندن متن با دشواری روبرو کرده است.

اگر نویسندگان بر یک شیوه نگارشی (رسم الخط) هم قول نباشند، تکامل زبان نیز به تاخیر می افتد.

در واقع نبود یک شیوه نگارشی واحد برای تولید آثار، مانع تکامل زبانی است. استفاده اغراق گونه (ه) به جای مصوت کوتاه ( -َ)، استفاده از (ی) به جای مصوت کوتاه (-ِ) و گاه جابجایی کاربرد مصوت بلند (و) بامصوت کوتاه (و) و… نارسایی هایی را در نگارش و خواندن زبان کردی ایجاد کرده است.

به نظر می رسد که توافق بر شیوه نگارشی (رسم الخط) بینابین روشی مناسبتر در نوشتار آثار باشد.

۲-با نگارش زبان کردی با حروف لاتین سخت مخالف هستم؛ زیرا نوشتار لاتینی به شعر امکان هم قافیه شدن (اثاث –داس)، (حرص –خرس) (ساق –باغ) و… می دهد و این وضع هویت زبانی را دیگرگون می کند و در فهم ریشه واژگان مشکلات وجود می آورد، همچنین فرهنگ نویسان را برای ارائه اصالت واژگانی با دشواری روبرو می کند.

یادمان باشد شیوه نگارشی اکنون با شیوه نگارشی عربی خویشاوند است و هر دو دارای نیای آرامی هستند.

از سوی دیگر با جایگزینی خط لاتینی، هنر خوشنویسی منسوخ می شود.

۳-تولید آثار در زمینه ادبیات کودک ضرورتی انکار ناپذیر دارد که گویشوران یک زبان را برای آفرینش ادبی و هنری آماده می کند و در غنای فرهنگ و هویت تاثیری بنیادین دارد.

با دسترسی به منابع علمی در جهان امروز علاقمندان و پژوهشگران ادبیات می توانند خود را در شرایط مطلوب فکری قرار دهند تا بتوانند آثار ارزشمندی را بیافرینند؛ اما آفرینش آثار ادبی منوط به ذهنیت و هویتی است که فرد در دوران کودکی برایش ارزشمند می شود.

این وظیفه به عهده نویسندگانی است که در میدان ادبیات کودک تلاش می کنند و با آفرینش شعر و داستان کودک هم هویت بخش فرزندان هستند و هم اهمیت زبان را در نهاد آنان مکون می کنند.

خوشبختانه انجمن های ادبی و هنری در شهرستان اسلام آباد با نشست های متعدد زمینه هایی را برای آفرینش ادبیات کودک فراهم کرده است و در شعر و داستان کودک کارهایی زیبا خلق شده است.

باید در نمایش نامه نویسی کردی هم کارهایی انجام شود تا در روزهای فرخنده مذهبی و ملی به نمایش در آیند.

۴-گردآوری فرهنگ شفاهی برای تکامل زبان و فرهنگ ضرورت دارد.

من بر این باور هستم که امروزه فرهنگ ایران را باید در میان کُردها جست.

کُردها پاسبان فرهنگ ایرانی هستند و بخشی از این فرهنگ در فرهنگ شفاهی نهفته است.

پژوهشگران برای هویت بخشی به فرهنگ باید به گردآوری ضرب المثل ها، فرهنگ کنایات، شاهنامه، متون غنایی و… اهتمام ورزند. در واقع این کوششی برای اعتلا و تکامل زبانی و تقویت هویت اجتماعی است.

۵-پیشنهاد می شود انجمن ادبی فراروایت جلساتی با حضور نویسندگان، مدرسان زبان و سایر متخصصین برگزار کند و به عنوان یک مرجع، شیوه نگارش (رسم الخط) را برای نویسندگان و خوانندگان آثار ادبی ارائه نماید.