کلهرنیوز

عهد شکنی آمریکا با مدیریت ترامپ اگرچه در نگاه اول می‌تواند محدودیت‌هایی برای اقتصاد ایران ایجاد کند، اما بررسی‌های دقیق و مقایسه فضای بین المللی موجود این ضرب المثل را یادآوری می‌کند که « عدو شود سبب خیر اگر خدا بخواهد».

ارتباط این ضرب المثل با بسته پیشنهادی اتحادیه اروپا به ایران در این است که روی‌کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا شرایطی را بر معادلات بین المللی تحمیل کرده تا امروز جمهوری اسلامی ایران در فضایی متفاوت از آنچه قبلا – هنگام مذاکرات هسته‌ای – تجربه کرده بود، وارد گفت‌وگوهای خود با سایرین بشود.

به خاطر داریم طی دوره مذاکرات هسته‌ای اجماع کاملی میان کشورهای طرف مذاکره با ایران و ایالات متحده وجود داشت و این هماهنگی تقریبا روند مذاکرات را سخت کرده بود. درحالی که اینبار تصمیم‌گیری‌های ناشیانه ترامپ باعث شده تا اعتماد کشورهای اروپایی به ایالات متحده به میزان زیادی کاهش یافته باشد.

بطور کلی اگر به موضوع بسته پیشنهاد اروپا توجه داشته باشیم در خواهیم یافت که شالوده اصلی آن مسایل اقتصادی و همکاری‌های تجاری میان اتحادیه اروپا و جمهوری اسلامی ایران تعیین شده است و از آنجا که دودوتای اقتصادی و تجارت بین الملل می‌تواند بسیاری از معادلات سیاسی و تصمیم‌گیری‌های مرتبط را هم تحت تاثیر قرار دهد، جای تردید نیست که اروپایی‌ها اینبار نگاه ویژه‌ای به ادامه همکاری خود با کشورمان داشته و تا جای ممکن در جهت خلاف سیاست‌های تحمیلی دونالد ترامپ گام برخواهند داشت.

سیاست‌های غیرمنطقی و یکجانبه اقتصادی دونالدترامپ نسبت به روابط اقتصادی ایالات متحده با شرکای تجاری خود که بخش قابل توجهی از آن مربوط به اتحادیه اروپاست باعث شده تا معادلات تجاری میان دو کشور دستخوش تغییرات معناداری شده باشد. به این ترتیب که اکنون اتحادیه اروپا سهم بازار و تجارت خارجی خود با آمریکا را در خطر دیده و برای ترمیم این نگرانی در تلاش است تا در دیگر بازارهای بین المللی این خلاء‌را جبران کند و بازار ۸۰ میلیون نفری ایران امتیازی قابل توجه برای آنها ایجاد کرده است.

در شرایطی که نرخ بیکاری بالا و مشکلات اقتصادی تعدادی از کشورهای اروپا را با چالش مواجه کرده و این اتحادیه در تلاش است با رونق کسب و کار و افزایش صادرات به نوعی آن را جبران کند، عدم دسترسی آنها به بازار ایران با توجه به کارشکنی‌های آمریکا نکته‌ای است که اروپایی‌ها را به فکر فرود برده و در تلاش هستند برای آن به دنبال راهکار منطقی فارغ از آنچه ترامپ می‌گوید رفته‌اند.

اروپایی‌ها طی رفت‌ و آمدهای تجاری خود در سه سال گذشته اطلاعات مناسبی از بازار ایران به دست آورده‌اند و به این نکته رسیده‌اند که آنچه آمریکایی‌ها تولید می‌کنند و ایران هم خریدار آن است امکان جایگزینی با محصولات اروپایی خواهد داشت. به عنوان مثال، هواپیما، تجهیزات نفتی، فناوری‌های نوین، مواد اولیه و … .

به این ترتیب حالا که آمریکا در جبهه‌های مختلف جنگ اقتصادی تمام عیاری را آغاز کرده و صرفا در جهت منافع اقتصادی خود به دیگران قوانین یا شرایطی را تحمیل کرده کاملا طبیعی است که نه سیاست‌های ترامپ و نه تهدیدهای خزانه‌داری آمریکا جلودار همکاری اروپایی‌ها با ایران نیست.

از این رو حالا که اروپایی‌ها خود قدم پیش‌گذاشته‌اند تا با استفاده از شرایط موجود زمینه حفظ توافق هسته‌ای به نفع اقتصاد، اشتغال و تجارت بین المللی خود را فراهم کنند، لازم است مسئولان و تصمیم‌گیرندگان اقتصادی کشورمان از این فرصت به خوبی استفاده کنند.

در این زمینه لازم است ابتدا درباره حفظ جریان پولی ایران با سایر نقاط جهان مذاکراتی انجام شود به این دلیل که جریان پول رونق بخش تجارت و تولید است و اکنون همه می‌دانیم مشکل نقل و انتقال پول برای اقتصاد ایران مشکلاتی را ایجاد کرده است.

این درحالی است که دومین نکته مهم در شرایط فعلی برای اقتصاد کشورمان حفظ روابط اقتصادی و تجاری باسایرین همانند شرایط قبل از روی‌کار آمدن دونالد ترامپ است. به این دلیل که اجتماع جامعه جهانی براین بوده که همکاری اقتصادی و تجاری با ایران داشته باشند و بدون هرگونه کارشکنی نسبت به توسعه آن اقدام کنند.

پس امروز که حقانیت جمهوری اسلامی ایران و پایبندی ما به عهد و پیمان‌های بین‌المللی به جامعه جهانی ثابت شده و عهد شکنی ایالات متحده آمریکا نمایان است، می‌توانیم بگونه‌ای برنامه‌ریزی کنیم که از نیت شر دشمن فرصتی برای ارتباط بیشتر با دیگران به دست آوریم.

دکتر مهدی تقوی/ اقتصاددان