کلهرنیوز

به گزارش کلهرنیوز، سیزده به در، یکی از سنتهای رایج و ستوده ایرانی است که به جرات می‌توان گفت قدمتی برابر با تاریخ کهن این سرزمین دارد. این سنت نیکو با رویکردی اجتماعی، در گذر زمان به صورت یک اسطوره درآمده است و درگاه شمارهای رسمی ایران بعد از انقلاب به روز طبیعت نامگذاری شده است. در خصوص چگونگی به وجود آمدن این رسم برخی معتقدند در اساطیر ایرانی عمر جهان هستی دوازده هزار سال پیش بینی شده است که این دوازده روز اول نوروز، تمثیلی از دوازده هزار سال است.  پس از این دوره در روز سیزدهم  که تمثیلی از هزاره سیزدهم  است نبرد میان خیر (روشنایی) و شر (تاریکی) به پایان رسیده با ظهور سوشیانس ناجی موعود، سرانجام خیر و نیکی به پیروزی و سعادت ابدی می‌رسد که  این مقوله رهایی از جهان مادی و سرآغاز زندگی معنوی به شمار می رود. در واقع روز سیزدهم نمادی از زندگی سرشار از نشاط و شادی انسانها در بهشت موعود است؛ زیرا نزول باران بهاری باعث سرسبزی و طراوت زمین شده تصویری از بهشت را در چشم بیننده جلوه گر می‌سازد.

مهرداد بهارنویسنده و پژوهشگر اسطوره تاریخ  روز سیزده را نحس می‌داند و معتقد است که این روز بیان کنندۀ آشوب ازلی قبل از خلقت است و گفته است: «هر آشوبی پیش از نظم گرفتن،نحس به شمار آمده است و جهان پس از این آشوب و پس از برقراری نظم مقدس می شود».فره وشی زبان شناس معاصر ایرانی و متخصص زبانهای ایرانی و فرهنگ ایران باستان گفته است«در هر چند هزار سال یک بار در همین هنگام سال بلایی آسمانی دورۀ جهان را فروخواهد بست و تغییری در جهان حاصل خواهد شد و اعتقاد به هزاره ها که در ایران کهن بسیار رواج داشت ازاین رو خانه های  خود را رها می‌کردند و در این روز در زیر سقف و بام نمی‌ماندند تا اگر زمین لرزه ای فرا رسد از آسیب در امان باشند. رفته رفته روز سیزدهم سال و در پی آن، شمار سیزده، رنگ نحس و ناخجستگی گرفت و مردم در همه جای دنیا از عدد سیزده پرهیز کردند و عدد سیزده یک ترس و وحشت روانی برای تمام مردم روی زمین پدید آورد.

مناطق کردنشین نیز معتقد به شومی سیزده به در هستند. البته نه تنها سیزده به در بلکه عدد سیزده به طور مطلق در میان کردها شوم محسوب می‌گردد. اگر به اعداد کردها توجه شود به جای سیزده، «زیاده» به زبان می آورند.از سنت های زیبای مردم کرد جمع شدن تمام افراد خانواده کنار هم و رفتن به دامان طبیعت است.آنها بعد از تهیه لوازم سفر،نزدیکترین جای با صفا را پیدا می کنند و بعدازپهن کردن بساط خود در دامان طبیعت آتشی روشن می کنند و به تفریح و شادی و بازیهای محلی چون پلان،جوز،دال پو،تاب بازی و … می پردازند. در این روز معمولاً کسی در خانه نمی‌ماند؛ مگر کسانی که عزیزی از دست داده باشند. اعتقاد بر این است که با رفتن به دامن طبیعت درد و بلا در کوهستان به جا می‌ماند و دیگر همراه ایشان به منزل برنمی گردد. بنابراین باید درد و بلا را از خانه بیرون برد. از دیگرباورهای مردم کرد در این روز می توان به موارد زیر اشاره کرد که درمناطق مختلف این باورها متفاوت است:

– سیزده روز نحسی است با شکسته شدن یک شیشه که حکم صدقه دارد از نحوست آن کاسته می‌شود. به طور کلی در مناطق کرد شکستن ظروف را سبب دفع بلا از اعضای خانواده می‌دانند.

– در روز سیزده مردم چند چوب را به نیت دفن مشکلات بر زمین می کوبند.

-اگر سبزه نوروز قبل از فرارسیدن سیزدهم فروردین خشک شود، دلیل کم شدن روزی آن خانواده در آن سال است.

– در کرمانشاه اعتقاد د بر این است که اگر کسی در روز سیزده نوروز به حمام برود تا سال دیگر دچار سردرد می‌شود.

– از نظر مردم کرد ایلام متولدین این روز مانند متولدین پنجه همیشه در رنج اند.

-در کردستان به هنگام بازگشت از صحرا هر زن و دختری سیزده سنگریزه بر می‌دارد و به پشت سر خود می اندازد تا نحس بودن سیزده را از خود دور کند در بیجار هر زن فقط سه سنگ می اندازد»

گره زدن گیاه نیز رسم و باوری است که در روز سیزده بدر همانند بسیاری از شهر های ایران در مناطق کرد نشین همچنان به قوت خویش باقی مانده است. گره زدن سبزه در روز سیزده بدر را نیز رسمی از روزگاران کهن می‌دانند که در آن دوران، آیینهای مذهبی و جادویی به هم آمیخته بود و هر کس آرزوی خود را به نوعی عملاً برای خود برآورده می کرد و می پنداشت که بدین طریق در تحقق آن تسریع خواهد شد و گره زدن دو شاخه سبزه در روزهای پایان زایش کیهانی را تمثیلی از پیوند یک مرد و زن برای پایداری تسلسل زایش می انگارند. با گره زدن گیاه درد و بلا در حلقه گره و گردن گیاه باقی می‌ماند و آن شخص از جمیع بلیات زمینی و آسمانی محفوظ خواهد بود.

نویسنده: ناهید صیدی