کلهرنیوز

محوطه تاریخی چیاگاوانه با تاریخی چند هزار ساله یکی از محوطه های تاریخی ایران است که تقریبا از صد سال گذشته مورد توجه باستان شناسان مطرح ایران و جهان قرار گرفت. محوطه چیاگاوانه اولین خاستگاه کشت بشر است و به تبع آن اولین مکان یکجانشینی بشر در جهان می باشد.
در چند دهه گذشته تعرض به حریم این محوطه بصورت جدی گسترش یافته و میراث فرهنگی با تصمیمات سطحی نه تنها باعث حفظ این محوطه تاریخی نشده است بلکه در هر دوره آسیب هایی بر پیکره خسته و سوخته آن وارد نموده است.

آنچه در تصاویر گذشته قابل مشاهده است مخصوصا عکس برداری هوایی اشمیت در سال ۱۳۱۵ حریم محوطه دارای میدان و تعدادی دکان می باشد که به مرور گسترش یافته و تمام محوطه را محاصره کرده اند.

میراث فرهنگی از سال ۱۳۷۷ تا سال ۱۳۸۶ در اقدامی درست و بجا شروع به خریداری پلاکهایی از عرصه و حریم محوطه نموده که جمعا ۴۷ پلاک را خریداری نموده است که ساختمان اداری میراث فرهنگی شهرستان نیز یکی از همین پلاکها است.

در زمان ریاست اکبر رضایی در میراث فرهنگی شهرستان جلیل احمدی نصر شهردار شهرستان با تفاهم نامه ای که در سال ۱۳۸۲ با میراث امضا نمود روی تپه و قسمتی از پایین تپه را به پارک و فضای سبز تبدیل کرد و در سال ۹۵_۹۶ طبق جلسه شورای اداری، پارک که شامل گاراژ علی مددی و قسمتی از زمین پشت اداره میراث است به دو پارکنیگ ماشین تبدیل شد. اقدامی که اگر انجام نمی شد می توانست با خریداری، دور تپه را به مرور از ساختمان و مغازه ها خالی کند و باعث پارکی بصورت خشک برای ‌اوقات فراغت همشریان در مرکز شهر باشد که این امر قابل پیگیری و تغییر مجدد است.

محوطه چیاگاوانه که رد پای تمدن های باستانی در آن دیده می شود بسیار گسترده تر از آنچه است که امروز مشاهده می شود و قدمت آن به عصر سنگ، مس و آهن بر می گردد و در ۳۸۰۰ سال پیش شهر باستانی پَلوم در این محوطه قرار داشته است و حتی در دوره اسلامی نیز همواره محل سکونت بوده است.
در یکی دو دهه پیش که ساختمان جدید فرمانداری ساخته شد در حفاری آن مقداری اشیا کشف شد که نشان از این میدهد که قسمت زیادی از زمین محله های شهرستان جز محوطه این تپه می باشد. با توجه به اینکه حریم محوطه های تاریخی از درجه یک تا چهار درجه بندی می شود. به درجه یک و دو معمولا اجازه ساخت و ساز داده نمی شود و مکانی چون فرمانداری یا محلات دور از تپه بیشتر درجه چهار محسوب می شوند و ساخت ساز در آنها بلامانع است.

یکی از مشکلات اصلی تپه چیاگاوانه عدم تعیین حریم آن می باشد که برای اداره میراث ضعف بسیار بزرگی است که یکی از محوطه های تاریخی ایران که دارای ارزش جهانی است همچنان تعیین حریم نشده است. چند سال پیش به بهانه پل روگذر بیلهای مکانیکی به جان آن افتادند و حالا نیز با تجاوز آشکار به عرصه تپه اتفاق ناگوار دیگر برای این محوطه تاریخی روی داده است.
در سفر ریاست جمهوری به استان طبق درخواست تعدادی از کسبه به آنها مجوز ساخت داده شده است. در حالی که امضا کنندگان این درخواست هیچگاه به عرصه بودن مکان مورد نظر در زمان امضا توجه نداشته اند. همین امر برای میراث استان تعهد ایجاد نموده و با ساخت و ساز آنها موفقت نموده است. با شروع فعالیت و گودبرداری از عرصه تپه که رد بیل مکانیکی روی دیواره آن برای هر رهگذری آزار دهنده است، حامیان میراث شهرستان با دیدن چنگی که بر صورت چیاگاوانه کشیده شده واکنش نشان داده و بعد از چند روز واکنش ها به مطالبه ای مردمی تبدیل شد تا بار دیگر مردم از میراث دیار خود همچون پل روگذر دفاعی جانانه داشته باشند‌.
در پایان امید که میراث فرهنگی با خریداری املاک مورد بحث حقوق کسبه مربوطه را پرداخت نماید و باعث آزادسازی عرصه و حریم محوطه چیاگاوانه شود.

یادداشت از میثم رجبی