کلهرنیوز

کلهرنیوز: با سلام و عرض ادب خدمت شما استاد گرانقدر و تشکر بابت وقتی که در اختیار ما گذاشتین، لطف کنید ابتدا بیوگرافی از خود برای خوانندگان بیان بفرمایید که کجا به دنیا آمده اید و تحصیلات را کجا گذرانده اید؟

با سلام و عرض ادب خدمت شما.

به سال ۴۹ در گستره ی تپه ماهورهای گرمسیری عشایر کلهر در گیلانغرب پدیدار شدم. تا چشم به پیشینه ی دورانِ کودکی می گشایم رمه ها و دره ها و بره ها و کلماتی شبیه رسولان ِ شبان پیشه خاطراتم را لبریز می کند گویی پدربزرگ پدری ام شبان پیشگی و کوچ جنب و جوش سیاه چادرنشینی را بر سکون و یکجانشینی زندگی روستایی و کشاورزی ترجیح داده است و پدر نیز تا حدودی دنباله رو همان راه نیاکانی و گوشه چشمی به زمین های کشاورزی دشت های سیدایاز و روستای علیرضاوندی دارد و سپس به خاطر امر تعلیم و تربیت و آموزش مدرسه ای فرزندان، گوسفندانش را به ناگزیر به گله دارها می سپارد و در شهر اسلام آباد غرب ساکن می شود و کنش پذیر فرهنگ شهری می شود که پیش از آن آزادگی اش را در آنجا بدست نیاورده بود؛ به عنوان کارگر کارخانه قند همان شهر ایفای نقش می کند و این گونه کودکی ها و خاطرات پیش دبستانی من در های و هوی بره ها و دره ها گم شد و دوران تحصیلی ابتدایی ام را در اسلام آباد غرب گذراندم و جنگ تحمیلی و بمباران شهرها و… دفتر مشق و نقاشی ام را به رنگ دلهره و اضطراب و آژیر خطر و وضعیت زرد در آورد.

کلهرنیوز: از شغل و آثار منتشر شده و مقام های خود می شود بیشتر توضیح بفرمایید؟

باران جنگ تحمیلی که از سرمان گذشت در سال ۶۸ در رشته دبیری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی (دانشکده تربیت دبیر سنندج و دانشگاه کردستان فعلی) پذیرفته شدم و در همین دانشگاه بود که دریچه شعر و شاعری به رویم باز شد. بعد از پایان دوره کارشناسی سال ۷۲ در منطقه گواور گیلان غرب دبیر ادبیات دانش آموزان آن دیار شدم و همزمان در دوره کارشناسی ارشد مشغول تحصیل بودم و موضوع رساله ام را نقد و بررسی شاعران ایل کلهر در دوره قاجار انتخاب کردم. از سال ۷۶ تا ۸۰ در شهر گیلان غرب به تدریس دانش آموزان مدارس و دانشجویان دانشگاه پیام نور آن شهرستان پرداختم در همین سالها علاوه بر سرودن شعر فارسی و کُردی و تشکیل انجمن ادبی به فیلمنامه نویسی هم توجه کردم و حاصلش تهیه و ساخت فیلم (تاتی زینو) یا (آواز باد) به کارگردانی مرحوم صحبت اله خدایاری و پخش آن از شبکه زاگرس کرمانشاه بوده است؛ درونمایه و محتوای این فیلم مشکلات پس از جنگ مردم شهر گیلانغرب است.

از سال ۸۰ تاکنون رحل اقامت در شهر کرمانشاه انداخته ام و علاوه بر تدریس در آموزش و پرورش و سرگروه معلمان ادبیات فارسی استان، در دانشگاه های فرهنگیان، آزاد، پیام نور و دانشگاه رازی کرمانشاه فعالیت آموزشی و تدریس داشته ام.

از سال ۸۶ تا ۹۰ دانشجوی دوره دکتری شرق شناسی با گرایش ایران در دانشگاه ایروان ارمنستان شاگرد پرفسور گارنیک آساطوریان (ایرانشناس معروف) بوده ام و تا حدودی با دنیای تاریخ و فرهنگ ادبیات عامیانه ی ایران آشنا شدم.

در سال ۸۹ به عنوان معلم نمونه کشوری انتخاب و در مهر ماه سال ۹۱ پس از قبولی در آزمون اعزام به خارج معلمان از طرف وزارت آموزش و پرورش به عنوان دبیر به شهر ورشو لهستان اعزام شدم و به مدت دو سال در آنجا تدریس کرده ام و تجربه ی بازدید عینی و ملاحظه میدانی از کشورهای حوزه شینگن چون آلمان، هلند، بلژیک، فرانسه، سوئیس، ایتالیا، اسلونی، اتریش، جمهوری چک، اسلواکی و مجارستان را داشته ام.

علاوه بر دکترای ایرانشناسی در سال ۹۳ در دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی کرمانشاه پذیرفته شدم و در سال ۹۶ با موضوع رساله دیپلماسی در شاهنامه فردوسی با معدل بالا و رتبه نخست، پیش از موعد مقرر دکترا را دریافت کردم.

در زمینه شعر و ادبیات کلاسیک، فرهنگ عامه و تاریخ پژوهش هایی انجام داده ام و چاپ و منتشر شده اند که عبارتند از:

۱-کجاست مرز عاشقانه جهان (۱۳۸۰) مجموعه غزل انتشارات تیرگان، تهران.

۲_ مشاهیر ایرانی(ابوعلی سینا)(۱۳۸۷) انتشارات تیرگان، تهران.

۳_بومیانه و عامیانه ها (مقالات کرمانشاه شناسی)( ۱۳۹۰) نشر باغ نی، کرمانشاه.

۴_ عارفان مکتب دینور (۱۳۹۰) نشر باغ نی، کرمانشاه.

۵_ در ساعت بلوط (۱۳۹۰) انتشارت فصل پنجم، تهران.

۶_ بررسی روابط فردی و مکتبی عرفای دینور با عرفای مکتب بغداد و خراسان (۱۳۹۳) انتشارات مجمع ذخائر اسلامی، قم.

۷_شاعران صخره و بلوط (۱۳۹۷) انتشارت دیباچه، کرمانشاه.

۸_ میلکان خیال(۱۳۹۷) انتشارات دیباچه، کرمانشاه.

کلهرنیوز: روند و تحول ادبیات کُردی کلهری را چگونه ارزیابی می کنید؟

با توجه پیشینه ی زبان کلهُری و کثرت گویش وران آن در فراتر از مناطق جغرافیایی استانهای کرمانشاه، کردستان، ایلام و شهرهای خانقین، مندلی و اطراف بغداد، به نظر می رسد که جای یک بررسی و پژوهش زبانشناسانه و دقیق برای گویش کلهری

خالی است، به نظر می رسد قلمرو این گویش وسیع تر از نامگذاری یک ایل کُرد نشین است و محصور کردن آن به تشکیلات و مراتب ایلی و کاربرد نامهای دیگر از جمله کُردی جنوب یا باشور، کُردی کرماشانی، کُردی کُردان شیعی و… خطایی بزرگ در حق این کهن زبان کردی است، امیر شرفخان بدلیسی نویسنده کتاب شرفنامه در روزگار صفویان سال ۱۰۰۵ زبانهای کُردی را به چهار دسته تقسیم می کند (کرمانج، گوران، کلهُر و لر) این گویش به عنوان یکی از کهن ترین شاخه های زبانی مناطق فهله یا پهله و عراق عجم و چه بسا به عنوان بایگانی و میراث داری فهلویات و واژگان بجای مانده از «زبان دری» (منظورم از زبان دری در اینجا زبان منسوب به دربار ساسانیان یا زبان پهلوی یا فهلوی که در کاخ کسری و تیسفون و مناطق غربی ایران رایج بوده است) باید بصورت ویژه مورد توجه و واکاوی زبانشناسان قرار بگیرد. بجز اشعار عامیانه در ترانه ها و آوازهای «هوره» و بعضی از ابیات شفاهی شاکه و خان منصور متاسفانه ادبیات مکتوبی از گویش کلهری در گذشته بجای نمانده است تنها اثر منثور به گویش کُردی کلهری ترجمه یکی از انجیل های مسیحیان است که با توجه به کثرت گویشوران کلهری در اواخر دوره قاجار به نام «مزگانی مرقس» توسط مبلغان مسیحی در استان کرمانشاه پخش شده است.

از محتوای شعر چند تن از شاعران حوزه جغرافیایی گویش کلهری از جمله سید یعقوب و سید صالح ماهیدشتی بر می آید که در گویش معیار ادبی که تحت تاثیر متون گورانی بوده و با گویش تکلم عادی کلهری تفاوتی وجود داشته است.

معمرین ایل کلهر از وجود شاعرانی که بیت های فراوانی در حافظه داشته اند به عنوان «دلیو» نام برده اند.

در دهه های قبل، شاعران عارف مسلکی مثل سید صالح و سید یعقوب ماهیدشتی، تمکین کرمانشاهی، نوری گلینی، ناصر سهامی، سیداحمد گلینی، پرویز بنفشی، کرمرضا کرمی، شامی و پرتو کرمانشاهی به گویش کردی کلهری شعر گفته اند. اما در سالهای اخیر تحول و دگرگونی ویژه ای در ساختار و محتوای شعر کُردی رخ داده است که ناشی از استقبال جوانان تحصیل کرده و دانشگاه رفته برای تولید آفرینش های هنری به زبان سرزمین مادری است.

شاعران توانمندی از جمله: جلیل آهنگر نژاد، رضا موزونی، امین شیرزادی، سعید عبادتیان، صلاح الدین قرتپه، مهوش سلیمانپور، رضا جمشیدی، فرامرز کرمی، علی الفتی، میثم رجبی و دیگر شاعران جوان.

کلهرنیوز: در پایان اگر مطلبی هست که از قلم افتاده در خدمت شما هستیم؟

به نظر می رسد جای یک موسسه و یا نهادِ پژوهشی در حوزه زبان و ادبیات کلهُری و قوم شناسی و فرهنگ عامه و آداب و رسوم و… خالی است که امیدوارم با همت جوانان تحصیل کرده و فرهیخته این دیار و با پایمردی دوستداران فرهنگ این بنیاد یا خانه فرهنگ و ادبیات کلهری سامان بگیرد و سالانه شاهد اجرای جشنوارهای شعر و برپایی سمینارهای پژوهشی و حمایت از آثار تولید شده در سطح منطقه و استان های همجوار و حتی با دعوت از فعالان ادبیات کُردی از کشور عراق اجرای کارهای فرهنگی را تا سطوح بین المللی ارتقا بدهیم.

ان شالله، سپاس از وقتی که در اختیار ما گذاشتید.